Echo Çemberi İle Maceralar

Sesi, etrafı muhafaza edilmiş bir oyuğun içine bırakmak onun orada debelenip durmasına neden olur. İçi boş bir kuyunun içine bağırırsanız eğer, sesiniz akustik yaparak size geri döner. Bir mağaraya sadece turistik ziyaret amaçlı gitmişseniz, mağaranın diplerine doğru uzaklaşarak dalgalanan ses her seferinde size sizi hatırlatır. Bu durumun fiziksel olarak boş bir vadide dağa bağıran çocuk ve babasının hikayesinden hiçbir farkı yoktur. İki durumda da gelen ses size aittir. İki durumda da kendi sesinizi, kendi kulaklarınızla duyma imkanına sahipsiniz. Bu çok rastlantısal bir durum değildir ve kendi sesinizi duyma imkânı her iki seferde de hoşunuza gider.

Toplumsal mevzuların bir kısmı da yansıyıp geri gelen sesler üzerinden açıklanmaya çalışılır.  Etrafı muhafaza edilmiş gruplarda ses, içi boş kuyu veya derinlikli bir mağara ile benzerlik gösterir. Dışarı çıkmaz, derinliklere doğru echo yapar ve tüm grup üyelerine aynı şeyi götürür. Aynı anda aynı şeyi onlarca kez tekrarlar. Söylenilen, bir müddet sonra söylenilmiş tek şey olarak algılanır. Grubun bütün bireyleri, söylenilen şeyin çok geçmeden uzmanı olur.  Echo, kuyunun içerisinde yukarı aşağı, mağaranın içerisinde de ileri geri helezonik hareketler yapıp durur. Ta ki nihayetinde çember halini alana kadar.

 Echo çemberinden geçerken birçok macera ile karşılaşır insanoğlu. Öncelikle echonun herkes tarafından onaylanması, grup üyelerinin gruba aidiyetini yükseltip güvende hissetmelerine neden olur. Mevzu bahis olan olay veya olgunun grup içerisinde sürekli tekrarlanması da grup üyelerine bilme hissinin hoşnutluğunu tattırır. Üstüne dillerde ve zihinlerde sürekli aynı şeylerin tekrarlanması grup üyelerini fikri bir dert edinmesine ve kısmı bir entelektüel yaklaşıma sahip olmasına vesile olur. Buna karşın echo çemberinin derinliklerinden gelen sesler grup üyelerinin zihinlerinin de bulanmasına neden olabilir. Sürekli tekrar ezbere neden olur ve ezber eleştiriyi yok eder. Ses, konuşulan ve hissedilen en mükemmel şeydir grup üyeleri için. Bu düşünme işleminin geri planda kalmasına ve kör bir itaat anlayışının ortaya çıkmasına neden olabilir. Elbette ki bu grup üyelerinin bir süreden sonra sınırları genişletme ve ilerleme gibi bir dertleri kalmayacaktır.

Echo çemberinden çıkmak da birçok maceraya sürükler insanoğlunu. Bin bir zorlukla kuyunun dışına çıkan grup üyesi, ıssız bir çöle düşmüş gibidir. Etrafta farklı farklı kuyular olmasına rağmen, sahranın üzerinde yürüyen birilerini görmek çok zordur. Sahrada bağırmak da çare olmayacaktır, çünkü ses boşlukta echo yapmayacaktır. Üstüne tek başınalık adındaki korku çok uzaklardan gelmesine rağmen yalnız adamı anında yakalayacaktır. Üstüne sahrada kalmada ısrar etmek insanoğluna iki seçenekten başka bir şey sunmayacaktır. Oturup birilerini beklemek ilk seçenektir ve insanoğlu için yapılması en güç şeylerden biridir. Çoğunlukla birlileri gelmez ve çok az kişi bu seçeneği tercih eder. Sahrada gezinmek de ikinci seçenektir ve bu tamamen amaçsız bir gezintidir. Beyhude yorgunluktan başka verecek bir şeyi yoktur. Tahmin edilebileceği gibi bu seçeneği de seçen çok kimse yoktur. Kuyudan çıkmanın nihai olarak kişiyi ulaştırdığı yer bir başka kuyu, bir başka ses ve bir başka echo çemberidir.

Komşu echo çemberine dalmak da birçok maceraya yol açmaktadır insanoğlu için. Öncelikle başka echo çemberlerinin farkında olmak grubun yeni üyesine başkalarında olmayan değerli bir özelliği hediye edecektir. Yeni grup üyesi tecrübe sahibidir artık. Bu tecrübenin verdiği imkân ile kıyas yapabilecek ve yeni echo çemberinde dalgalanan sesin olduğu gibi kabul edilmesine engel olacaktır. Eleştiriler başlayacak ve bu durum yeni grup üyesi için iyi bir hal iken bir anda onu sıkmaya başlayan bir şekle bürünmeye başlayacaktır. Yeni grup üyesi ilk olarak eski echo çemberinin eksikliklerinden bahsedecek ve onu küçümseyecektir. Daha sonra bu beğenmeme hali yeni echo çemberi ile devam edecektir. Nihayetinde bu durum bu kişi için önüne geçilemeyen bir sürekli değişiklik isteme haline gelecektir. Bulduğu ilk fırsatta kuyudan çıkıp sahraya atacaktır kendisini. Ama sadece bir komşu kuyu, sadece bir komşu echo çemberi yoktur artık.

İnsanoğlu sosyal bir varlıktır ve hayatı boyunca bir takım grubun ve nihayetinde echo çemberlerinin içerisinden girip çıkmaktadır. Aile, okul, iş ortamı derken sosyal ve siyasi birçok echo çemberinin tecrübesini elde etmektedir. Echo çemberlerinin faydası göz ardı edilmeksizin, belli bir noktadan sonra kişiyi birçok yönü ile boğmaktadır. Tekrarlanan ses zihnin işlevselliğine galip gelebilmektedir. Bu durum insanoğlu için değişimi kaçınılmaz kılmaktadır.

Buna karşın bir echo çemberinden çıkıp diğerine girerken var olan niyetin hakikat arayışı olması insanoğlunu ayakta tutacaktır. Edep ve saygı çerçevesinde hareket etmek ayaktaki insana manevra alanı tanıyacak ve zararsız bir şekilde yürümesini sağlayacaktır. Son olarak, tüm zorlu şartlarına rağmen sahrada geçen zamana kıymet tanımak, echo çemberinin sihrine hâkim olup belki de yön verebilme imkanını verecektir.

Söz&Kalem - Ali Mürteza TİTİZ