Öncü Bir Kadın Şahsiyet: Dr. Ayşe Hümeyra Ökten

Söz&Kalem Dergisi - Vuslat Şen

İnsan, hayatı boyunca kendini var etmeye çalışır; kimi zaman zorluklarla sınanarak, kimi zaman inançlarıyla güç bularak. Dr. Ayşe Hümeyra Ökten’in yaşamı da işte böyle bir varoluş mücadelesinin hikâyesidir. Onun yolu, yalnızca tıp fakültesinin koridorlarında değil, aynı zamanda dindarlığın, ahlakın ve insanlığa hizmet etmenin ince çizgisinde yürünmüş bir yoldur.  Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde tıp eğitimini alıp doktor olan, Medine sevdalısı, hizmete adanmış bir ömür, anne baba razılığını her şeyden önemli sayan ve dua almayı hayatının şiarı kılan mübarek dindar bir hanım. Öyle bir ömür düşünün ki her anı dolu dolu, her anı dünyaya güzel şeyler bırakma niyetiyle sürmüş. İnsanlığa hizmete adanmış bir ömür.

Hayatı

Dr. Ayşe Hümeyra Ökten Ekim 1925’te Fatih Atikali’de dünyaya geldi. Babası Osmanlı dönemi ulema sınıfından müderris ve felsefe hocası, imam hatip mekteplerinin kurulmasında öncü olan Mahmud Celaleddin Ökten, annesi Emine Mahmude hanımdır. Kardeşleri kimyager Züleyha Hanım ve günümüzün önemli fikir adamlarından Prof. Dr. Sadettin Ökten’in de içinde bulunduğu aile, Osmanlı döneminin son zamanlarında ve cumhuriyet’in ilk yıllarına rastlayan yaşamlarıyla önemli bir tanıklık içinde yer alıyor. Zamanın zorlu şartlarına rağmen hiçbir şeyin tesiri altında kalmadan İslamiyet’i yaşayan, kültürlü bir ailede yetişen; ahlakıyla, takvasıyla, tesettüründen ödün vermeyen Dr. Ayşe Hümeyra Ökten’in dini ve ilmi kimliğinin şekillenmesinde ailesinin önemli bir yeri vardır. 

Okul Hayatındaki Başarısı

Dr. Ayşe Hümeyra Ökten, ilkokula başladığında zekâsı ile ilk olarak öğretmenlerinin dikkatini çeker.  Başarılı öğrencilik hayatı lisede de devam eden Dr. Ayşe Hanım, her okulu birincilikle bitirir. Bir erkek kardeşinin hastalıktan vefat etmesi üzerine ailenin teşviki ile doktor olmaya karar verir.

Tıp Fakültesini Kazanması

Çalışkan, zeki ve güçlü bir kişiliği olan Dr. Ayşe Hanım, okuldaki başarısının neticesinde 1949 yılında yüksek tahsilini İstanbul Çapa Tıp Fakültesinde tamamladı. Mezun olduktan sonra Sarıyer Verem Dispanseri’nde çalıştı. Hem ailesinin hem hanımların faydasını gözeterek dâhiliye branşını tercih eder. Başarısıyla hocalarının takdirini toplayan ve ihtisasına devam edeceği düşünülen Dr. Ayşe Hanım, İslami kimliğiyle toplumda var olmayı önemseyerek, tesettürlü devam edemeyeceği için çalışma hayatına geçer. Tahsil ve meslek hayatı boyunca inançlarından ve çalışkanlıktan ödün vermemiş ve zorluklarla mücadele etmiş öncü bir kadın şahsiyettir. Allah’ın rızasını kazanma niyetiyle kendini hastalarına hizmete adar, hastalara gösterdiği güzel muamele sebebiyle onların sevgisini kazanır. Dr. Ayşe Hanım, İstanbul’un mütedeyyin tek hanım doktoru olarak adından söz ettirir. Bu minvalde hem kendi devrine hem de sonraki nesillere eşsiz örneklikler teşkil ederek kendisi için önemli bir şahsiyet inşa eder.

Kızılay’ın İlk Kadın Doktor Görevlisi Olarak Hacca Gitmesi

Dr. Ayşe Hümeyra Ökten’in, 1953 yılında Kızılay tarafından hacca gönderilmesi hayatının seyrinin değişmesinde önemli bir yere sahiptir. Dini ve ahlaki kimliği hocaları tarafından fark edilen Dr. Ayşe Hanım, hocalarının da yönlendirmesiyle Kızılay’ın hacca gönderdiği doktorlar arasında yerini alır. Bu önemli hadiseyi hastalarına gösterdiği muamele neticesinde yapılan dualara bağlayan Dr. Ayşe Hanım, kutsal topraklara yolculuğunun anahtarı hükmündeki vakıayı şöyle anlatır:

“Benim ilk hacca gitmem de hasta duası ile oldu. Ben hacca gideyim istiyordum ama asistanlık yapıyordum. Hastanın benden beklemeyeceği bir hizmet yaptım herhalde ki “Doktor hanım ayağın Kâbe’ye varsın” diye dua etti. Birden durdum kapıda, “Allah’ım sen hasta duasını kabul edersin” dedim. Kabul oldu. Doktor olarak hacca gittim. Orada da Allah’ım her sene sana geleyim diye dua ettim. Sonra Suudi Arabistan doktorlara oturma izni verince kalmaya başladım. 1960’tan bu yana her sene gittim.” 

İstanbul ve Medine Arasında Bir Hayat

Hastalarına gösterdiği şefkatli muamelesiyle onların gönüllerinde yer eden Dr. Ayşe Hanım, yine onların duasının bir kabulü olarak bundan sonraki hayatına İstanbul-Medine arasında yapacağı yolculuklarla devam edecektir. Peygamber Efendimize (s.a.v) komşuluğun eşsiz tadına varan Dr. Ayşe Hanım, bu komşuluğu hem mesleki hem dindar kişiliği vasıtasıyla devam etme hususunda çok dikkatli davranmıştır. 1956’da anne ve babasıyla tekrar hacca giden Dr. Ayşe Hanım, babası Celaleddin Hoca’nın da Medine’ye yerleşme kararı üzerine Suudi Arabistan’ın doktorlara oturma izni alarak Medine’ye yerleşir.

Bundan sonra her yıl mübarek üç ayları ve hac mevsimini Hicaz’da geçirecektir. “Her eve bir anne ama yedi mahalleye de bir doktor lazım, işte o doktor ben olayım.”diyerek kendi yaşamına bu minvalde yön veren Dr. Ayşe Hanım, hayatı boyunca hasta ayırt etmeden müşfik bir tavırla şifa bekleyenlere hizmet etmiştir.  Dr. Ayşe Hanım, için bir diğer önemli mesele de anne ve baba rızasıdır. Bu anlayış onun hayatında çok önemli bir yer tutar. Babası yaşlı ve hasta iken Kâbe’de haccını eda ederken babasıyla ilgilenip onun hayır duasını hep almıştır.

Hayatı boyunca Anne ve babasının hayır duasını alıp onların istediği hayırlı bir evlat olmuştur. Anne ve babasına ve insanlara hizmeti kendine bir vazife bilmiştir. Bu minvalde ömrünün son demlerine kadar bu hizmetlere devam etmiştir. Medine aşığı olan Dr. Ayşe Hanım, son arzusu da bu yolculuğun Efendimizin (s.a.v) civarında son bulmasıydı. “Allah, bir kuluna hayır murad ettiğinde onu insanların ihtiyacını karşılama yolunda istihdam eder.” Hadis-i Şerifi’nin mütecessim hali. Nadide bir hizmet ve muhabbet tezahürü olan ömrüyle gönüllere taht kuran Dr. Ayşe Hümeyra Ökten, 30 Ağustos 2020 yılında 95 yaşında Medine’de vefat etmiştir.

Örnek ve Öncü Bir İnsan

Dr. Ayşe Hümeyra Ökten, hem öncü hem adanmış bir şahsiyettir. Ömrünü hak yolunda, hakka ve halka hizmet etmek için geçiren, değerlerine çok bağlı, yaşadığı dönemde disipliniyle, örnek duruşuyla, İslamı adeta hal diliyle anlatan, cesaretli, teslimiyetli bir Müslüman. Öncüydü, çünkü hiç kız çocuklarının yüksek tahsil görmediği bir dönemde, tabii ki ailesinin de etkisiyle tıp fakültesinde okudu. Öncüydü, başörtülü olarak mesleğini yapan ilk kadın doktoruydu.  Öncüydü, kendisini hastalarına adayıp yoğun iş hayatı nedeniyle hastalarına yeterince vakit ayıramayacağı düşüncesiyle evlenmeyip ömrünün son demine kadar hizmetle geçirmiş bir ömürdü. Rabbim cümlemize de böylesine bereketli hak yolunda hayırlı hizmetler yapmayı bir ömür nasip eylesin.

Selam ve Dua İle

¹ Kaynak;  Nevin Meriç, (2020), Ayşe Hümeyra Ökten: Dindar Bir Doktor Hanım. İstanbul Timaş Yayınları.

Akra FM, Sesli Arşiv, Zamanın Tanıkları: Ayşe Hümeyra Ökten, İstanbul:2016.